Ketojenik Diyet ve Obezite Tedavisinde Kullanımı

Obezite, bireylerin yaşam kalitesini olumsuz etkileyen ve birçok kronik hastalığın ortaya çıkmasına neden olan çok faktörlü bir hastalıktır. DSÖ 2016 yılında, dünyada 650 milyon kişinin obez ve yaklaşık 2 milyar yetişkinin aşırı kilolu olduğunu bildirmiştir (Baylie ve ark., 2024, Di Rosa ve ark., 2022). Obezite patofizyolojisi, çevresel, sosyoekonomik, genetik ve iç faktörler ile merkezi sinir sistemi (MSS) endokrin sinyallemesindeki değişiklikler de dahil olmak üzere birden fazla unsurun etkileşimi nedeniyle karmaşıktır. Diyabet, insülin direnci, dislipidemi, hipertansiyon ve ateroskleroz gibi metabolik hastalıklar önemli ölçüde obeziteye bağlı olarak oluşmaktadır. Çünkü aşırı yağlanma, özellikle IL-6 gibi sitokinlerin salgılanmasını artırarak obeziteyle ilişkili olan proinflamatuar durumu teşvik eder (Baylie ve ark., 2024). Ketojenik diyet, keton cisimlerinin üretimini teşvik eden düşük karbonhidratlı, yüksek yağlı, orta proteinli bir diyettir. Bu diyetin temel prensibi, karbonhidratları alımını azaltıp daha az insülin salınımına yol açmak ve yağ asitlerinin oksidasyonunu teşvik ederek enerji kaynağı olarak yağ asitlerinin kullanılmasını sağlamaktır. Ketojenik diyetin makro besin değeri içeriği genellikle yağ (%50-60), protein (%30-35) ve karbonhidrat (%5'ten az) şeklindedir (Baylie ve ark., 2024). Günümüzde, İzokalorik Ketojenik Diyet (IKD), Düşük Kalorili Ketojenik Diyet (LCKD) ve Çok Düşük Kalorili Ketojenik Diyet (VLCKD) olmak üzere kalori kısıtlaması olan veya olmayan farklı tipte ketojenik diyetler bulunmaktadır (Di Rosa ve ark., 2022). Ketojenik diyetin kilo kaybı üzerindeki etkisi; iştahın baskılanması, lipogenezde azalma, lipolizde artış, iştah kontrol hormonları üzerindeki etkiler, enerji harcamasının yükselmesi ve artmış metabolik maliyetler gibi mekanizmalar ile açıklanmaktadır (Baylie ve ark., 2024). Günlük karbonhidrat alımı 50 gramın altında düştüğünde insülin üretimi önemli ölçüde azalır ve vücut katabolik bir duruma girer. Böylece vücut, çeşitli metabolik değişikliklere neden olarak glukoneogenez ve ketogenez yoluyla vücut ve beyin için bir enerji kaynağı sağlar. Hücrelerin enerji İhtiyacını karşılamak için vücut "ketozis" olarak bilinen metabolik bir duruma girer ve yağları kullanır. Fizyolojik bir adaptasyon olan bu ketozis durumu diyabetik ketoasidoz ile karıştırılmamalıdır (Baylie ve ark., 2024, Di Rosa ve ark., 2022). İtalyan Endokrinoloji Derneği, VLCKD'nin obezite, hipertrigliseridemi, Tip2 DM ve hipertansiyon gibi sağlık sorunları olan bireyler için hızlı ve önemli bir kilo kaybına ihtiyaç duyan kişiler için etkili bir beslenme tedavisi olarak önermektedir (Di Rosa ve ark., 2022). Roma Üniversitesi Hastanesi’nde yapılan bir çalışmada VLCKD diyetinin uygulandığı 135 kişilik bir grupta VLCKD diyet rejimini uygulayan grup, Akdeniz Diyetini uygulayan grup 3 ay sonra başlangıç vücut ağırlıklarının en az %5'ini kaybetmiştir (Di Rosa ve ark., 2022). Yapılan başka bir çalışmada VLCKD diyetini uygulayan hastalarda LC diyetini uygulayan hastalara göre beklenenden daha yüksek kilo kaybına ek olarak karaciğer yağ içeriğinde daha yüksek bir azalma bulunmuştur ( Cunha ve ark., 2020). Çok Düşük Kalorili Ketojenik diyet, özellikle kilo kaybı üzerindeki hızlı etkisi nedeniyle popüler olmuştur. Özellikle şiddetli obezitesi olan kişiler, daha hızlı sonuçlar elde etmek için bu beslenme modeli motive edici bir seçenek olsada, VLCKD'nin uzun vadede sürdürülebilir olmadığını ve Akdeniz diyetine kademeli bir geçiş gerektirdiğini hatırlamak önemlidir. Ketojenik diyetin kısa süreli etkileri üzerine literatürde oldukça etkili ve anlamlı çalışmalar bulunsa da uzun süreli sağlık sonuçları hakkında yeterli veri bulunmamaktadır; bu nedenle araştırmacının ek araştırmalar yapması gerekecektir (Baylie ve ark., 2024, Di Rosa ve ark., 2022). DEĞERLİ AKADEMİSYEN HOCAMIZ DOÇ, DR GÖKÇEN GARİPOĞLU İLE: KETOJENİK DİYETİN TEMEL PRENSİPLERİ VE ETKİ MEKANİZMALARI, OBEZİTE TEDAVİSİNDEKİ ROLÜ VE UYGULAMA STRATEJİLERİ ÜZERİNE YAPMIŞ OLDUĞUMUZ EĞİTİMDE GÜNCEL BİLGİLERE VE ÇOK DAHA FAZLASINA ERİŞEBİLİRSİNİZ. Baylie, T., Ayelgn, T., Tiruneh, M., & Tesfa, K. H. (2024). Effect of Ketogenic Diet on Obesity and Other Metabolic Disorders: Narrative Review. Diabetes, metabolic syndrome and obesity : targets and therapy, 17, 1391–1401. <a href="https://doi.org/10.2147/DMSO.S447659" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://doi.org/10.2147/DMSO.S447659</a>Cunha, G. M., Guzman, G., Correa De Mello, L. L., Trein, B., Spina, L., Bussade, I., Marques Prata, J., Sajoux, I., & Countinho, W. (2020). Efficacy of a 2-Month Very Low-Calorie Ketogenic Diet (VLCKD) Compared to a Standard Low-Calorie Diet in Reducing Visceral and Liver Fat Accumulation in Patients With Obesity. Frontiers in endocrinology, 11, 607. <a href="https://doi.org/10.3389/fendo.2020.00607" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://doi.org/10.3389/fendo.2020.00607</a>Di Rosa, C., Lattanzi, G., Spiezia, C., Imperia, E., Piccirilli, S., Beato, I., Gaspa, G., Micheli, V., De Joannon, F., Vallecorsa, N., Ciccozzi, M., Defeudis, G., Manfrini, S., & Khazrai, Y. M. (2022). Mediterranean Diet versus Very Low-Calorie Ketogenic Diet: Effects of Reaching 5% Body Weight Loss on Body Composition in Subjects with Overweight and with Obesity-A Cohort Study. International journal of environmental research and public health, 19(20), 13040. <a href="https://doi.org/10.3390/ijerph192013040" rel="noopener noreferrer" target="_blank">https://doi.org/10.3390/ijerph192013040</a> Doç. Dr. Gökçen Garipoğlu tarafından anlatılan 'Ketojenik Diyet ve Obezite Tedavisinde Kullanımı’ konulu eğitimin video kaydına ulaşmak için linke tıklayarak kayıt oluşturabilirsiniz.https://nutriakademi.beowell.shop/urun/Events-1-ketojenik-diyet-ve-obezite-tedavisinde-kullanimi-etkinlikler